Pozostałe metody ochrony zwierząt przy drogach

Przejścia dla zwierząt to podstawowa metoda ochrony fauny stosowana przy drogach szybkiego ruchu. W przypadku dróg niższych kategorii, gdy nie wprowadzono ogrodzeń ochronnych, powinno się stosować szereg rozwiązań, które ułatwiają zwierzętom bezpieczne przekraczanie dróg.

1. Kształtowanie otoczenia drogi. Otoczenie dróg bez ogrodzeń ochronnych powinno być kształtowane w taki sposób by zapewnić możliwie najwyższy poziom bezpieczeństwa zarówno dla kierowców, jak i zwierząt przemieszczających się w poprzek jezdni. Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej widoczności z poziomu jezdni i otoczenia drogi oraz unikanie tworzenia wszelkich barier, które mogą utrudniac zwierzętom dojście do drogi i swobodne jej przekraczanie. W przypadku, gdy droga nie posiada typowych przejść dla zwierząt i ich ruch odbywa się po powierzchni, w otoczeniu dróg nie powinny znajdowac się obiekty ograniczające widoczność i utrudniające zwierzętom dojście, w szczególności: głębokie rowy, wysokie nasypy, obiekty odwodnieniowe (zbiorniki, osadniki etc.), bariery energochłonne.
2. Ograniczanie barierowego oddziaływania umocnień (ubezpieczeń) koryt cieków wodnych. Budowa i przebudowa dróg wiąże się zazwyczaj ze znaczącą ingerencją w sieć hydrologiczną w ich otoczeniu, w szczególności dotyczy to przebudowy i umacniania koryt cieków. Koryta cieków (o nachyleniu skarp > 1 : 2), jak również umocnienia przy użyciu gabionów, narzutu kamiennego o grubej frakcji lub płyt betonowych stanowią przeszkodę fizyczną dla zwierząt utrudniając przechodzenie w poprzek cieku i wychodzenie po wpadnięciu zwierzęcia. Niewłaściwie umocnione koryta powodują ukierunkowanie ruchu wzdłuż cieku, zmieniając przebieg tradycyjnych szlaków migracji oraz blokując dojście do przejść (także po powierzchni drogi). Rowy umocnione przy użyciu prefabrykowanych korytek betonowych o stromych ściankach („korytka krakowskie”) stanowią pełną barierę dla przemieszczania się płazów, gadów i niektórych małych ssaków; zwierzęta uwięzione w korytkach przemieszczają się wzdłuż umocnionych rowów i giną z wycieńczenia lub wpadają do studni wpadowych/kanalizacyjnych. Przy projektowaniu przebudowy sieci hydrologicznej należy uwzględnić następujące rozwiązania:
   – zaniechanie umacniania koryt – w każdym przypadku, gdy jest to dopuszczalne koryta powinny pozostać gruntowe, z naturalną geometrią,
   – w przypadku konieczności stosowania umocnień należy stosować luźny narzut kamienny, płotki faszynowe, inne metody z materiałów naturalnych unikając wprowadzania elementów betonowych i gabionów (kosze i materace), dopuszczalne jest ew. zastosowanie gabionów pokrytych szczelnie grubą warstwą gruntu,
   – cieki pochodzenia naturalnego powinny mieć koryta o naturalnym nachyleniu, wszystkie rowy i kanały powinny być możliwie najpłytsze skarpy zaś zmniejszone nachylenie – na całej długości lub w wybranych miejscach, gdzie odbywa się ruch zwierząt,
   – w strefach przeznaczonych dla ruchu zwierząt należy unikać wprowadzania otwartych rowów poprzez ich kanalizowanie (rurociągi podziemne lub przepusty na krótszych odcinkach) lub przekrycia powierzchniowe wykonane z pełnych płyt betonowych pokrytych warstwą gruntu.
3. Roślinność osłonowa. Rzędowe nasadzenia drzew i wysokich krzewów wzdłuż krawędzi dróg lub ogrodzeń ochronnych ograniczają kolizje z udziałem nietoperzy i ptaków, poprzez ukierunkowanie ich przelotów wzdłuż i w poprzek drogi. Przy doborze gatunków należy wybierać takie, które nie stanowią atrakcyjnej bazy żerowej i nie powodują tym samym nadmiernego wabienia ptaków w sąsiedztwo drogi. W przypadku nietoperzy nasadzenia dodatkowo powinny spełniać funkcje naprowadzające do obiektów zapewniających im bezpieczne przeloty w poprzek drogi (np. przejścia dla zwierząt, wiadukty).