KORYTARZE
03.11.2015
Ślady aktywności zwierząt na przejściach
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot


Liczne tropy lisów na dolnym przejściu dla zwierząt. Lis to gatunek najczęściej obserwowany na wszystkich typach przejść. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy lisów na dolnym przejściu dla zwierząt. Lis to gatunek najczęściej obserwowany na wszystkich typach przejść. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy lisów na dolnym przejściu dla zwierząt. Lis to gatunek najczęściej obserwowany na wszystkich typach przejść. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy lisów na dolnym przejściu dla zwierząt. Lis to gatunek najczęściej obserwowany na wszystkich typach przejść. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy lisów na dolnym przejściu dla zwierząt. Lis to gatunek najczęściej obserwowany na wszystkich typach przejść. Fot. Rafał T. Kurek

Mysz polna migrująca na półce przepustu pod autostradą. Gryzonie często wykorzystują suche półki, zapewniające im możliwość szybkiej ucieczki przed drapieżnikami. Fot. Rafał T. Kurek

Mysz polna migrująca na półce przepustu pod autostradą. Gryzonie często wykorzystują suche półki, zapewniające im możliwość szybkiej ucieczki przed drapieżnikami. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy małych zwierząt w przepuście – w przypadku przejść okresowo zalewanych, zwierzęta wykorzystują zarówno suche półki, jak i dna przepustów, gdy poziom wody opada. Fot. Rafał T. Kurek

Trop borsuka w przepuście – gatunek często wykorzystuje małe przejścia dolne zlokalizowane w granicach terytoriów osobniczych. Fot. Rafał T. Kurek

Trop borsuka w przepuście – gatunek często wykorzystuje małe przejścia dolne zlokalizowane w granicach terytoriów osobniczych. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeża na powierzchni przejścia dolnego – wyniki monitoringu wskazują, że gatunek wykorzystuje w Polsce głównie przejścia duże i średnie. Fot. Rafał T. Kurek

Podkop lisa pod ogrodzeniem autostradowym – często obserwowany przypadek, gdy siatka ogrodzenia nie jest zakopana pod powierzchnią gruntu. Fot. Rafał T. Kurek

Podkop lisa pod ogrodzeniem autostradowym – często obserwowany przypadek, gdy siatka ogrodzenia nie jest zakopana pod powierzchnią gruntu. Fot. Rafał T. Kurek

Podkop lisa pod ekranem na przejściu górnym – dolne krawędzie ekranów także wymagają zastosowania odpowiednich rozwiązań zabezpieczających przed podkopami. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowy trop lisa zmierzającego do przepustu – pokrywa śnieżna ułatwia tropienie zwierząt, które (podobnie jak lis) korzystają z przejść w ciągu całego roku. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowy trop lisa zmierzającego do przepustu – pokrywa śnieżna ułatwia tropienie zwierząt, które (podobnie jak lis) korzystają z przejść w ciągu całego roku. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowy trop lisa zmierzającego do przepustu – pokrywa śnieżna ułatwia tropienie zwierząt, które (podobnie jak lis) korzystają z przejść w ciągu całego roku. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowy trop lisa zmierzającego do przepustu – pokrywa śnieżna ułatwia tropienie zwierząt, które (podobnie jak lis) korzystają z przejść w ciągu całego roku. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowy trop lisa zmierzającego do przepustu – pokrywa śnieżna ułatwia tropienie zwierząt, które (podobnie jak lis) korzystają z przejść w ciągu całego roku. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy kopytnych na dużym przejściu dolnym na przebiegu lokalnego szlaku migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado dzików na dużym przejściu dolnym – zachowana ciągłość lokalnego szlaku migracji pod autostradą. Fot. Rafał T. Kurek

Pod mostami (także w ich otoczeniu) szlaki migracji często prowadzą w poprzek cieków, dlatego ważne jest zastosowanie umocnień skarp przyjaznych dla migrujących zwierząt. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni i dzików na dużym przejściu dolnym na przebiegu lokalnych szlaków migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny jeleni wzdłuż koryta cieku na powierzchni przejścia dolnego – pozostawianie skarp bez inwazyjnych umocnień sprzyja wykorzystaniu przejść przez ssaki kopytne. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny jeleni wzdłuż koryta cieku na powierzchni przejścia dolnego – pozostawianie skarp bez inwazyjnych umocnień sprzyja wykorzystaniu przejść przez ssaki kopytne. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni i lisów na dużym przejściu dolnym zespolonym z drogą. Gruntowe pobocze drogi bez rowów ułatwia migracje kopytnych. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny dzików na dużym przejściu dolnym użytkowany regularnie przez lokalne osobniki, w trakcie migracji dobowych. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny jeleni i dzików na dużym przejściu dolnym użytkowany regularnie przez lokalne osobniki, w trakcie migracji dobowych. Fot. Rafał T. Kurek

Liczne tropy kopytnych na dużym przejściu dolnym na przebiegu lokalnego szlaku migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy lisów, zajęcy i saren na dużym przejściu dolnym – pas piaszczysty wykorzystywany jest w monitoringu do identyfikacji tropów. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy lisów, zajęcy i saren na dużym przejściu dolnym – pas piaszczysty wykorzystywany jest w monitoringu do identyfikacji tropów. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy lisów, zajęcy i saren na dużym przejściu dolnym – pas piaszczysty wykorzystywany jest w monitoringu do identyfikacji tropów. Fot. Rafał T. Kurek

Lokalny szlak migracji dzików wzdłuż koryta cieku na przejściu dolnym – przecięcie pasa piaszczystego. Fot. Rafał T. Kurek

Lokalny szlak migracji dzików wzdłuż koryta cieku na przejściu dolnym – przecięcie pasa piaszczystego. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny dzików w poprzek koryta cieku na powierzchni przejścia dolnego – pozostawianie skarp bez inwazyjnych umocnień sprzyja wykorzystaniu przejść przez ssaki kopytne. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny dzików w poprzek koryta cieku na powierzchni przejścia dolnego – pozostawianie skarp bez inwazyjnych umocnień sprzyja wykorzystaniu przejść przez ssaki kopytne. Fot. Rafał T. Kurek

Szlak migracyjny dzików na dużym przejściu dolnym użytkowany regularnie przez lokalne osobniki, w trakcie migracji dobowych. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni zmierzające w kierunku dużego przejścia dolnego. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni zmierzające w kierunku dużego przejścia dolnego. Fot. Rafał T. Kurek

Ślady buchtowania dzików w otoczeniu dużego przejścia dolnego. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado jeleni na powierzchni przejścia górnego – w przypadku dobrze zlokalizowanych przejść, w ciągu 2-3 lat utrwalają się zwykle szlaki użytkowane stale przez lokalne osobniki. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado jeleni na powierzchni przejścia górnego – w przypadku dobrze zlokalizowanych przejść, w ciągu 2-3 lat utrwalają się zwykle szlaki użytkowane stale przez lokalne osobniki. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado jeleni na powierzchni przejścia górnego – w przypadku dobrze zlokalizowanych przejść, w ciągu 2-3 lat utrwalają się zwykle szlaki użytkowane stale przez lokalne osobniki. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – na pasie piaszczystym wykorzystywanym w monitoringu. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie drogi ekspresowej. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie drogi ekspresowej. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie drogi ekspresowej. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie drogi ekspresowej. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez jelenie, łącząca siedliska leśne z przejściem górnym. Fot. Rafał T. Kurek

Ślady aktywności stada dzików w bezpośrednim otoczeniu przejść górnych. Fot. Rafał T. Kurek

Ślady aktywności stada dzików w bezpośrednim otoczeniu przejść dolnych. Fot. Rafał T. Kurek

Tropy jeleni migrujących wzdłuż ogrodzeń ochronnych autostrady. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie autostrady. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie autostrady. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie autostrady. Fot. Rafał T. Kurek

Szlaki migracyjne jeleni i dzików na powierzchni przejścia górnego – budowa przejścia umożliwiła zachowanie ciągłości szlaków i bezpieczne pokonywanie autostrady. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowe tropy dzików i saren na powierzchni przejścia górnego – korzystna pokrywa śnieżna ułatwia identyfikację kierunków przemieszczania się zwierząt. Fot. Rafał T. Kurek

Ślady buchtowania dzików na powierzchni przejścia górnego – buchtowanie świadczy o akceptacji przejścia przez dziki. Fot. Rafał T. Kurek

Trop wilka na powierzchni dużego przejścia dolnego. Wilki stosunkowo często korzystają z przejść dolnych zlokalizowanych w granicach ich terytoriów oraz na przebiegu korytarzy migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Trop wilka na powierzchni dużego przejścia dolnego. Wilki stosunkowo często korzystają z przejść dolnych zlokalizowanych w granicach ich terytoriów oraz na przebiegu korytarzy migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Trop borsuka na powierzchni przejścia dolnego – gatunek często wykorzystuje przejścia dolne zlokalizowane w granicach terytoriów osobniczych. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowe tropy dzików prowadzące w kierunku średniego przejścia dolnego – lokalne osobniki korzystają czasem z obiektów o małym świetle, jeśli są one korzystnie zlokalizowane na przebiegu tradycyjnych szlaków migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Zimowe tropy zająca w kierunku średniego przejścia dolnego. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka wydeptana przez ssaki kopytne wzdłuż ogrodzeń ochronnych, świadczy zwykle o przerwaniu przez drogę lokalnego szlaku migracji danego gatunku. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka wydeptana przez ssaki kopytne wzdłuż ogrodzeń ochronnych, świadczy zwykle o przerwaniu przez drogę lokalnego szlaku migracji danego gatunku. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka wydeptana przez ssaki kopytne wzdłuż ogrodzeń ochronnych, świadczy zwykle o przerwaniu przez drogę lokalnego szlaku migracji danego gatunku. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado jeleni na powierzchni przejścia górnego nad linią kolejową, która przerwała korytarz ekologiczny i lokalny szlak migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Ścieżka użytkowana przez stado jeleni na powierzchni przejścia górnego nad linią kolejową, która przerwała korytarz ekologiczny i lokalny szlak migracji. Fot. Rafał T. Kurek

Lizawka solna w otoczeniu przejścia to dobre rozwiązanie służące wabieniu ssaków kopytnych i przyspieszeniu ich adaptacji do nowo wybudowanych obiektów. Fot. Rafał T. Kurek
Pracownia na YouTube
Mówi ekspert
W pokrytej gęstą siecią korytarzy migracyjnych człowieka Europie, mamy wszyscy świadomość, że przyszłość dużych zwierząt, szczególnie tych migrujących z Polski na zachód kontynentu, jak wilk, ryś, czy łoś znajduje się w naszych rękach.
prof. dr hab. Andrzej Bereszyński
Państwowa Rada Ochrony Przyrody